Δευτέρα 9 Μαΐου 2011

Oμηρικές λέξεις την νεοελληνική

 


Ναι. Μιλάμε ομηρικά. Ασυναίσθητα. Χωρίς να το ξέρουμε. Στον καθημερινό μας λόγο, στις πιο απλές μας συζητήσεις. Ασχέτως μορφωτικού επιπέδου, ηλικίας, γνώσεων, οι ομηρικές λέξεις έχουν επιβιώσει θαυματουργά μέχρι σήμερα κι έχουν ενσωματωθεί τόσο στις νεοελληνικές λέξεις, που ούτε καν μπορούμε να το αντιληφθούμε. Το γλωσσικό μας DNA θυμάται.
Ας δούμε πώς:

Η αυδή στην ομηρική διάλεκτο είναι η ανθρώπινη φωνή. Θα δυσκολευόταν κάποιος να την ερμηνεύσει, αλλά όλοι μας έχουμε μείνει άναυδοι όταν κάποιο εκπληκτικό γεγονός μας άφησε άφωνους.

αίθω σημαίνει καίω και αποκαλούμε Αιθίοπα εκείνον που κυριολεκτικά έχει μαυρισμένο πρόσωπο, μαύρη όψη ως προς το χρώμα,(αίθω + όψ-οπός>από το όψομαι του οράω-ώ και όψ η όψη το πρόσωπο). Επίσης από το άίθω προέρχονται η αιθάλη αλλά και η αίθουσα (από τη δεύτερη ερμηνεία του αίθω=φωτίζω -αίθουσα σημαίνει φωτεινό μεγάλο δωμάτιο).

Η λώπη (της λώπης) είναι το ένδυμα, το ρούχο.Φαντάζει εντελώς άγνωστη η λέξη μέχρι να συνειδητοποιήσουμε πως ο λωποδύτης είναι εκείνος που κυριολεκτικά μας γδύνει, ενώ η λωποδυσία είναι ξεγύμνωμα από κλέφτη. Άλλωστε το αρχαίο λωποδυτέω σημαίνει κλέβω τα ενδύματα και κατ' επέκτασιν κλέβω, αρπάζω, ληστεύω, γδύνω κάποιον από τα υπάρχοντά του.

Η άρουρα είναι η γη για τον Όμηρο και όλοι μας γνωρίζουμε σήμερα τον αρουραίο αλλά και το άροτρο που οργώνει το χωράφι.

Η χθών (της χθονός) είναι επίσης η γη, το έδαφος, ή επιφάνεια γης. Αλλά μιλάμε για υποχθόνιους και ύπουλους ανθρώπους που δρουν δόλια κάτω από την επιφάνεια, και κάνουν καταχθόνια σχέδια.

κορέω-ώ στα ομηρικά σημαίνει σκουπίζω, καθαρίζω. Ο νεωκόρος, κάνει ακριβώς αυτό μέσα στο ναό: φροντίζει σκουπίζοντας και καθαρίζοντας. (Νεωκόρος > ναός ή αρχ. νεώς + κορέω)

όμβρος είναι η ραγδαία βροχή και για να προστατευθούμε κρατάμε ομπρέλα!

Το ρήμα κύω και κυέω δεν είναι μονολεκτικά εν χρήσει αλλά έδωσε το περιφραστικό σήμερα: μένω έγκυος καθώς και τη λέξη εγκυμοσύνη.

το λέχος είναι το κρεβάτι στην ομηρική διάλεκτο. Σήμερα ξέρουμε πως η λεχώνα μένει για αρκετές μέρες στο κρεβάτι, είναι δηλαδή κλινήρης. Άλλωστε η ομηρική λέξη λέχος έδωσε την ιταλική letto για το κρεβάτι και τη γαλλική lit.

 melitilexeis.blogspot.com

Δεν υπάρχουν σχόλια :