Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου 2008

H Άτη

Απόσπασμα από άρθρο του Γιώργου Τζίβα .
Γράφτηκε την ανοιξη του 2005 με αφορμή την θεματογραφία την περίοδο -55-59 και βάλε στην Κύπρο.

Ξέρετε τι είναι η Άτη; Δύσκολη λέξη. Ακόμα και ο ηλεκτρονικός ορθρογράφος στον υπολογιστή, αρνείται να την αναγνωρίσει και την υπογραμμίζει με κόκκινο! Τι είναι λοιπόν η Άτη; Οφείλουμε να ξέρουμε; Μας έπιασε καμιά έγνοια να μάθουμε αρχαιοελληνικά μέσα στην άνοιξη του 2005; Όχι, αλλά τι είναι η Άτη; Είμαι σίγουρος πως κάποιοι λογοτέχνες γνωρίζουν. Είμαι σίγουρος, πως κάποιοι που ασχολούνται με την αρχαία ελληνική κλασική γραμματεία ξέρουν. Οι πολιτικοί μας όμως; Ο λαός που παρακολουθεί απαθέστατος όλο αυτό το υβρεολόγιο; Ξέρει ο λαός τι είναι η Άτη;
Σιγά μη σας παίζω τον έξυπνο... Ή τον μορφωμένο. Κι εγώ κάπου τη συνάντησα τη λέξη και τόσο πολύ με παραξένεψε που την έψαξα στα λεξικά και στα άλλα βιβλία... Όταν την εντόπισα, τότε και κατανόησα από τι υποφέρει ο ελληνισμός.. Όπου υπάρχει ελληνισμός να και η Άτη να περπατά ανάλαφρα πάνω από τα κεφάλια ολονών μας. Χωρίς να την παίρνουμε χαμπάρι. Χωρίς να φαίνεται γιατί είναι αόρατη και από τους θεούς σταλμένη.
Από την αυγή της ιστορίας του ελληνισμού, η Άτη είναι πανταχού παρούσα. Αυτήν έστειλε η Αθηνά και τρέλανε τον Αίαντα τον Τελαμώνειο και έσφαξε όλα τα ζωντανά των Αχαιών νομίζοντας πως έσφαζε τους ίδιους παίρνοντας εκδίκηση για την αδικία να μην του δώσουν τα όπλα του Αχιλλέα. Από τότε ή Άτη πηγαινοέρχεται πάνω από τα κεφάλια των ελλήνων και τα καταδυναστεύει.
Στο λεξικό δίνεται συνοπτικά η ερμηνεία της λέξης. Άτη, λοιπόν είναι η "πνευματική τύφλωση που προκαλούν οι θεοί στον ήρωα του έπους ή της τραγωδίας, ώστε να οδηγηθεί μόνος του στην καταστροφή. Το επακόλουθο της ύβρεως". Η σύγκρουση αναμεταξύ μας είναι τάχα για τους ήρωές μας. Παριστάνουμε τους... ήρωες. Ήρωες όμως κι εμείς μιας Άτης φοβερής. Φοβερής γιατί είναι αόρατη και όπως πάντα επικρατούσας... Απ' αυτή δεν γλιτώνει κανένας. Μήτε ήρωας, μήτε θνητός. Και οτιδήποτε ανάμεσά τους...

Περισσότερα…
Η Ατη, που το όνομά της σημαίνει συμφορά, κατά την "Θεογονία" του Ισίοδου ήταν κόρη της Εριδας και αδελφή της Δυσνομίας.Από την "Ιλιάδα" μαθαίνουμε πως η Ατη ήταν δυνατή, με πόδια πολύ γερά, για να μπορεί να φτάνει παντού πάνω στην γη και να βλάπτει τους ανθρώπους, ενώ οι Λιτές ( οι Παρακλήσεις), που έτρεχαν ξωπίσω της για να γιατρεύουν τις συμφορές, ήταν κουτσές, αλλήθωρες και ζαρωμένες.Κατά την συμφιλίωση του Αγαμέμνωνα με τον Αχιλλέα, ο αρχιστράτηγος των Ελλήνων, μιλώντας μπροστά σε όλους τους πολεμιστές, έλεγε πως για το κακό που είχε γίνει, το φταίξιμο δεν ήταν δικό του και πως ο Δίας και η Μοίρα και οι Ερινύες τού είχαν βάλει στο μυαλό την Ατη, αυτή που όλους τους ζημιώνει, που μ' ελαφρό ποδάρι δεν πατά πάνω στο χώμα, μα πάνω στα κεφάλια των ανθρώπων, αυτή που ακόμα και στον Δία έφερε την συμφορά, καθώς θόλωσε το νου του κι έκανε την πρόβλεψή του για την γέννηση του αγαπημένου του Ηρακλή να πιάσει και στην γέννηση του μισητού Ευρυσθέα.Γι' αυτό και ο Δίας όχι μόνον ορκίστηκε πως ποτέ πιά η Άτη δεν θα ξαναπατούσε στον Ολυμπο, αλλά και με το ίδιο του το χέρι την άρπαξε και την σφεντόνισε στην γη, να βλάπτει μόνο τους ανθρώπους.

Δεν υπάρχουν σχόλια :