Κυριακή 27 Ιανουαρίου 2008

Η αποτυχία του νεοφιλελευθερισμού

Του Ρhillip Βlond

Στον 21ο αιώνα όλο και περισσότερο φαίνεται ότι επιστρέφουμε στην οικονομική ζωή του 19ου, όταν ο πλούτος ήταν υπερβολικά συγκεντρωμένος στα χέρια λίγων. Ούτε η Αριστερά ούτε η Δεξιά δείχνουν ικανές να δημιουργήσουν μια κοινωνία στην οποία θα ωφελούνται όλοι από την ευημερία. Οι ισχυρισμοί της Δεξιάς ότι οι ελεύθερες αγορές θα αναπτύξουν όλους τους τομείς της κοινωνίας είναι προφανώς λανθασμένοι, ενώ το παραδοσιακό ευρωπαϊκό κράτος πρόνοιας τιμωρεί την καινοτομία και τη δημιουργία του πλούτου υποχρεώνοντας τους φτωχούς και ανειδίκευτους να παραμείνουν στη φτώχεια και την ανεργία. Έτσι στη νέα εποχή της παγκοσμιοποίησης και οι δύο ιδεολογίες δημιουργούν το ίδιο φαινόμενο: μια κατώτερη τάξη εγκλωβισμένη ανάμεσα στην πρόνοια και τους χαμηλούς μισθούς, μια υπερχρεωμένη μεσαία τάξη που αισθάνεται όλο και μεγαλύτερη ανασφάλεια για τις θέσεις εργασίας και τις συντάξεις, και μια νέα τάξη υπερπλουσίων που εξαιρούνται από όλους τους κανόνες φορολόγησης. Στην πιο ολοκληρωμένη του μορφή ο νεοφιλελευθερισμός εμφανίστηκε στη Βρετανία. Αντιμέτωπη με την προφανή χρεοκοπία του κράτους πρόνοιας και τον ριζοσπαστισμό των συνδικάτων, η Μάργκαρετ Θάτσερ εξελέγη το 1979. Στην Αμερική, ο Ρόναλντ Ρίγκαν εγκαταστάθηκε στον Λευκό Οίκο το 1981 και έκτοτε οι αγγλοσαξονικές χώρες προχώρησαν στη φιλελευθεροποίηση της ελεύθερης αγοράς. Όμως τα οφέλη αυτής της προσέγγισης εξαρτώνται από το ποιος είσαι, πού βρίσκεσαι και με πόσα χρήματα ξεκινάς. Η χρυσή εποχή για τους εργαζομένους ήταν μεταξύ 1945 και 1973. Τα τελευταία 30 χρόνια το βιοτικό τους επίπεδο πέφτει συνεχώς. Η πραγματική ιστορία της νεοφιλελεύθερης επιτυχίας δεν είναι το μοίρασμα των αγαθών σε όλους, αλλά ο τεράστιος πλούτος που πήγε στους ήδη πλούσιους. Στις ΗΠΑ μεταξύ 1979 και 2004 το πιο εύπορο 1% είδε το εισόδημά του να αυξάνεται κατά 78%, ενώ το εισόδημα του 80% του πληθυσμού συρρικνώθηκε κατά 15%. Δηλαδή 664 δισεκατομμύρια δολάρια μεταφέρθηκαν από την πλειονότητα των φτωχών στη μειονότητα των πλουσίων. Η νέα Αριστερά στη Βρετανία προσπάθησε να αντιδράσει, καθώς η χώρα στα τέλη της δεκαετίας του ΄90 ήταν εξουθενωμένη από τον θατσερισμό. Οι Εργατικοί υποσχέθηκαν ότι ο δημόσιος τομέας και οι φτωχοί θα απολαύσουν τα οφέλη της αυξανόμενης ευημερίας. Έπειτα από 10 χρόνια όμως αυτό δεν επετεύχθη. Οι φτωχοί στη Βρετανία διπλασιάστηκαν επί Θάτσερ και ο αριθμός τους παραμένει ο ίδιος και τα χρόνια της διακυβέρνησης από το Εργατικό Κόμμα. Δεκατρία εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σήμερα σε συνθήκες φτώχειας. Το 50% των παιδιών εύπορων οικογενειών πηγαίνουν στο πανεπιστήμιο σε σύγκριση με το 10% των χαμηλών τάξεων. Το συμπέρασμα είναι ότι τόσο η Δεξιά όσο και η Αριστερά είναι ανίκανες να αντιμετωπίσουν τον μονοπωλιακό καπιταλισμό. Μόνο μια μεικτή οικονομία μπορεί να διορθώσει τη φυσική τάση της ελεύθερης αγοράς να ευνοεί τα μονοπώλια. Μπορούμε να μοιραστούμε τον πλούτο μόνο αν όλοι είμαστε ιδιοκτήτες. Έτσι θα υπήρχε μια πιθανότητα να λυθεί η σύγκρουση μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας καθώς θα δημιουργείτο μια αγορά χωρίς μονοπώλια και ένα κράτος όπου οι μισθωτοί- που θα ήταν κάτοχοι κεφαλαίου- δεν θα χρειάζονταν την κοινωνική πρόνοια.

Ο Φίλιπ Μπλοντ είναι καθηγητής Φιλοσοφίας και Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο Κάμπρια της Βρετανίας. Το κείμενό του δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ιnternational Ηerald Τribune»

Δεν υπάρχουν σχόλια :