Η ιστορία των ιδεών και των θεσμών δείχνει ότι σε κάθε εποχή διαμορφώνονται θεωρήσεις που τείνουν να πιστέψουν ότι είναι οι «τελικοί νικητές». Ο Χέγκελ έβλεπε το τέλος της ιστορίας να υλοποιείται μέσω του πρώιμου αστικού κράτους και του Ναπολέοντα. Η ιστορία, ανέτρεψε τον τελευταίο και απέδειξε ότι ο καπιταλισμός του 18ου αιώνα θα γεννούσε νέα φαινόμενα, όπως τη διεθνοποίηση και την παγκοσμιοποίηση, αλλά και τους αντιπάλους του, το σοσιαλιστικό κίνημα. Πολλοί στο τελευταίο πίστεψαν ότι θα γίνουν ο νεκροθάφτης της ιστορίας και ότι θα μας οδηγήσουν στον παράδεισο της αταξικής κοινωνίας που άνοιξε τις πόρτες του τον Οκτώβριο του 1917. Η ιστορία έδειξε ότι οι κοινωνικές αλλαγές είναι ένα πολύ πιο πολύπλοκο ζήτημα και δεν μπαίνει στον τελικό της δρόμο με μια επανάσταση σε χειμερινά ανάκτορα. Ανάλογα, οι Αμερικάνοι νεοσυντηρητικοί πίστεψαν ότι μπορούσαν να αλλάξουν μέσα σε λίγα χρόνια όλο τον κόσμο αφού νόμισαν ότι το 1989 επήλθε η στιγμή της πλήρους νίκης τους.
Πρώην τροτσκιστές που δεν βρήκαν επάρκεια χώρου στο δημοκρατικό κόμμα των ΗΠΑ, οι νεοσυντηρητικοί υποκατάστησαν την «εξαγωγή της επανάστασης» ως στοιχείο της «συνεχούς επανάστασης» με την «εξαγωγή της δημοκρατίας» στον μουσουλμανικό κόσμο ως προαπαιτούμενο της καντιανής έμπνευσης «αιώνιας ειρήνης». Όμως, αντί να μεταφέρουν δημοκρατία, εισήγαγαν βασανιστήρια. Ο δημοκρατικά ελεγχόμενος πρόεδρος έγινε ένας «αυτοκρατορικός» πρόεδρος που στο όνομα του πολέμου ενάντια στην τρομοκρατία προσπάθησε να αποφύγει τον δημοκρατικό έλεγχο. Στο «τέλος» οι νεοσυντηρητικοί αντί να οδηγήσουν στην αλά Φουκουγιάμα οριστική νίκη της Δύσης, οδήγησαν την Δύση σε διάσπαση, Ευρώπη και ΗΠΑ βρέθηκαν σε ρήξη.
Η Γαλλική επανάσταση έφερε τον διαφωτισμό και την νεωτερικότητα, ως μια κοινωνία στην οποία το κράτος είναι διαχωρισμένο από τη θρησκεία. Η αμερικάνικη επανάσταση και ο αγγλοσαξονικός τύπου διαφωτισμός έφερε το διαχωρισμό του κράτους από την εκκλησία και όχι από την θρησκεία. Ο θεός στις πιο διαφορετικές εμφάσεις του θεωρείται ότι προτρέπει τις ΗΠΑ να επιτελέσουν ένα παγκόσμιο καθήκον, τον α λα ΗΠΑ εκπολιτισμό του κόσμου. Οι δυνάμεις του κακού καραδοκούν, κατά τους νεοσυντηρητικούς, προκειμένου να τις κτυπήσουν με το χέρι της τρομοκρατίας. Η νίκη ενάντια στο κακό γίνεται το μέγιστο στρατηγικό καθήκον των ΗΠΑ ως φορέα του καλού. Ο αμερικανισμός γίνεται η συνεκτική ιδεολογία της ίδιας της ταυτότητας και ύπαρξης των ΗΠΑ, όπως είχε γίνει ο μαρξισμός–λενινισμός για την Σοβιετική Ένωση. Με αυτό τον τρόπο οδήγησαν οι νεοσυντηρητικοί τις ΗΠΑ στο αδιέξοδο της πολιτικής του μονοπολισμού στις διεθνείς σχέσεις, της αδιαλλαξίας και της μονομέρειας ως προς την σκληρή ισχύ. Γεγονός που τελικά αδυνάτισε την θέση των ΗΠΑ.
Ο Ανταμ Σμιθ πίστευε ότι υπάρχει το «αόρατο χέρι» της αγοράς που μπορεί να διασφαλίσει την ισορροπία και την σταθερή ανάπτυξη. Αποδείχτηκε ότι η αγορά από μόνη της δεν μπορεί να παράγει ούτε πολιτική σταθερότητα, ούτε κοινωνική δικαιοσύνη. Στο τέλος δε της ημέρας που ονομάστηκε «1929» εμφανίστηκε ο Κεϋνσιανισμός, με την απαίτηση της κρατικής παρεμβατικότητας, της κάλυψης των κενών που αφήνει πίσω της η αγορά. Τελικά, η αγορά «αποφάσισε» την δεκαετία του ογδόντα, με τον νεοφιλελευθερισμό των Ρέιγκαν και Θάτσερ, όχι απλά να υποτάξει το κράτος στην λογική της (κατ’ άλλους παραλογισμό της) αλλά να το βάλει να λειτουργήσει και το ίδιο με τους κανόνες της αγοράς. Εμφανίστηκε αυτό που ονομάσαμε στις θεωρίες για την παγκοσμιοποίηση ως το Ανταγωνιστικό Κράτος. Οι νεοσυντηρητικοί πίστεψαν ότι έδωσαν μ’ αυτό οριστικές λύσεις. Όμως, όλο και περισσότερα κινήματα εμφανίζονται που απαιτούν μια δίκαια κοινωνία. Η απαίτηση αυτή διαχώρισε όχι μόνο την αριστερά από τη δεξιά, αλλά και τους παραδοσιακούς συντηρητικούς έναντι των νεοσυντηρητικών.
Οι νεοσυντηρητικοί οδήγησαν τις ΗΠΑ στο μέγιστο παράδοξο να κερδίζουν τον ανταγωνισμό των συστημάτων με την ΕΣΣΔ στο όνομα των δυτικών ελευθεριών και δικαιωμάτων και να χάνουν την υποστήριξη των δυτικών κοινωνιών εξαιτίας της εγκατάλειψης στη συνέχεια αυτών ακριβώς των όπλων. Ακόμα, οι ΗΠΑ, ο σταθεροποιητής ηγεμόνας που προώθησε την νεοφιλελεύθερη μορφοποίηση των παγκόσμιων ανοικτών αγορών, εγκλωβίστηκε στην παραδοξολογία να μην δέχεται την σημασία και την νομιμότητα των παγκόσμιων θεσμών που οι ίδιες συνέβαλαν αποφασιστικά να δημιουργηθούν αμέσως μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
Οι ΗΠΑ κυριάρχησαν και κυριαρχούν στον σύγχρονο κόσμο με την παραγωγή της μαζικής κουλτούρας, με έναν νέο τρόπο καθημερινής ζωής που έκανε τη ζωή πιο εύκολη σε εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων. Τέχνη αποτυπωμένη στα κυλιόμενα χιλιόμετρα του κινηματογράφου της Καλιφόρνιας, σέρφινγκ και μπάσκετ, διαδίκτυο και προσωπικός υπολογιστής είναι μερικά από τα μεγάλα επιτεύγματα της αμερικάνικης κοινωνίας. Η προώθησή τους στηρίχτηκε και στην οικονομική και στρατιωτική ισχύ των ΗΠΑ. Αλλά οι νεοσυντηρητικοί ανακάλυψαν στην πορεία τον Χομπς και την αίσθηση ότι ο κόσμος είναι μια ζούγκλα στην οποία μετρά μόνο η σκληρή ισχύς. Ότι η σκληρή στρατιωτική ισχύς μπορεί να υποκαταστήσει όλα τα υπόλοιπα μέσα ηγεμονίας, δηλαδή, την ήπια και δομική ισχύ. Με αυτό τον τρόπο η θέση των ΗΠΑ αδυνάτισε και μαζί με αυτήν αδυνάτισαν και οι νεοσυντηρητικοί στο ίδιο το εσωτερικό των ΗΠΑ.
Οι νεοσυντηρητικοί στις ΗΠΑ βρίσκονται σε πορεία περιορισμού της ισχύος τους. Όμως, ταυτόχρονα δεν θα πρέπει κανείς να υποτιμήσει την επιρροή τους σε πλατειές λαϊκές μάζες που ταυτίζονται μαζί τους στα μεγάλα ζητήματα του παραδοσιακού «Πολέμου των Πολιτισμών» στις ΗΠΑ. Σε μεγάλα ζητήματα όπως είναι οι αμβλώσεις, τα προβλήματα ηθικής και βιογενετικής, του ρόλου της θρησκείας, οι δημοκρατικοί –ιδιαίτερα στις νότιες πολιτείες της χώρας- δείχνουν να μετατοπίζονται προς τις θέσεις των νεοσυντηρητικών και να υιοθετούν σημαντικές πτυχές των περί ηθικής και κοινωνίας θέσεών τους. Και αυτό, διότι ενώ οι νεοσυντηρητικοί δείχνουν να υποχωρούν στην πολιτική αρένα και να αποχωρούν από την μεγάλη πολιτική σκηνή, πολλές θέσεις τους έχουν γίνει πλειοψηφικές. Μια ακόμη αντίφαση χεγκελιανού τύπου.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου